Μυρσίνη Γκανά | Μεταφράζοντας το «Μπέρδεμα στο Χάρλεμ» του Colson Whitehead

Η Μυρσίνη Γκανά φιλοξενείται στη στήλη μας «Το εργαστήρι του μεταφραστή» και μας μιλάει για το νέο μυθιστόρημα του Colson Whitehead, Μπέρδεμα στο Χάρλεμ, τον βαθύ φιλοσοφικό στοχασμό του βιβλίου αλλά και την ιδιαίτερη γλώσσα του συγγραφέα.

Μυρσίνη Γκανά

Με τον Colson Whitehead γνωριστήκαμε, μεταφραστικά, πριν από μερικά χρόνια, μέσω των Αγοριών του Νίκελ, μιας άγριας αλλά και τρυφερής ιστορίας, που τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ. Ήταν πολύ μεγάλη η χαρά μου που τον συνάντησα ξανά, στο Χάρλεμ της δεκαετίας του ’60 αυτή τη φορά, με μια ιστορία πολύ διαφορετική.

Στην καρδιά και των δύο βιβλίων μπορεί να βρει κανείς κλειδιά απαραίτητα για να κατανοήσει σημαντικά κομμάτια της πολύπλοκης και δύσκολης ιστορίας των μαύρων της Αμερικής, μέσα από μια αφήγηση ολοζώντανη, κινηματογραφική σχεδόν, που ανασυνθέτει έναν ολόκληρο κόσμο μέσα από ιδιαίτερες λεπτομέρειες και υψηλή ευαισθησία, διατηρώντας παράλληλα μια εξαιρετικά ζυγισμένη λιτότητα.

Οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές της δεκαετίας του ’60, τα κινήματα των πολιτικών δικαιωμάτων, οι φασαρίες στο Χάρλεμ, το τρομακτικό γεγονός ότι οι μαύροι έπρεπε πολύ προσεκτικά να σχεδιάσουν τη διαδρομή τους αν ήθελαν να ταξιδέψουν μέσα στη χώρα τους, ώστε να μην κινδυνεύσουν, η πραγματική τους δυνατότητα συμμετοχής στο αμερικανικό όνειρο, η τροχοπέδη του μεταξύ μαύρων ρατσισμού, η επιθυμία να βρεις πού ανήκεις, η επιθυμία να είσαι ελεύθερος να ανήκεις όπου θέλεις και με όποιον τρόπο θέλεις, η πλήρης απόρριψη της ιδέας ότι ο οποιοσδήποτε άνθρωπος μπορεί να είναι απλώς και μόνο αυτό που φαίνεται.

Ο Colson Whitehead είναι ένας μάστορας της συγκάλυψης και της αποκάλυψης. Όπως ακριβώς σιγά-σιγά αποκαλύπτει τους ήρωές του ως ανθρώπους με πολλά επίπεδα, πολύ συχνά εντελώς διαφορετικούς από αυτό που φαίνονται εκ πρώτης όψεως, το ίδιο συμβαίνει και με το βιβλίο του. Κάτω από την επίφαση της ιστορίας μιας ληστείας, κρύβεται ένας βαθύς φιλοσοφικός στοχασμός γύρω από τα όσα μας συγκροτούν, γύρω από τα μυστικά, γύρω από την αφήγηση που επιλέγει ο καθένας να στήσει για τον εαυτό του.

Και αν η γλώσσα του μοιάζει, ίσως, απλή, το συγγραφικό μεγαλείο του Whitehead βρίσκεται ακριβώς εκεί, στο ότι και η απλότητα της γραφής είναι μέρος της συγκάλυψής του, καθώς σιγά-σιγά αντιλαμβάνεσαι με ποιον τρόπο καθοδηγεί την ανάγνωση ο ρυθμός, πώς η μελωδία του βιβλίου αυξομειώνει την ένταση του συναισθήματος, πόσο, μεταφράζοντας, προσπαθείς να κάνεις αυτή τη μουσική να ακουστεί και να παρασύρει τον αναγνώστη.

Έτικέττες:
Μπέρδεμα στο Χάρλεμ
,
Μυρσίνη Γκανά