Το μόνο που μας σώζει είναι η φιλία. Του Βαγγέλη Ραπτόπουλου

Κριτικές Ιούνιος 28, 2012

Κρυσταλία Πατούλη | www.tvxs.gr, 25-06-2012 

Με τη σύλληψη του Σάββα Ξηρού και όσων άλλων φέρονται ως μέλη της οργάνωσης, σαν να έκλεισε ο κύκλος που άρχισε με τη Μεταπολίτευση.

Το καλοκαίρι του 2002, υπήρχε ένας διάχυτος φόβος ή μούδιασμα στην ατμόσφαιρα, λες και επρόκειτο οι διώξεις να γενικευτούν και να συμπεριλάβουν οποιονδήποτε αριστερό, από την εποχή του αντιδικτατορικού αγώνα και μετά.

Ή λες και απώτερος στόχος των διώξεων ήταν να ενοχοποιηθούν όσοι προανέφερα.

Τόσο η γενιά του Πολυτεχνείου όσο και η δική μου, της Μεταπολίτευσης, ξεκίνησαν με συλλογικά οράματα για να καταλήξουν εγκλωβισμένες στο κουκούλι της ιδιώτευσης.

Και οι μέρες της εξάρθρωσης της 17 Νοέμβρη ήταν σαν να μας υπενθύμιζαν τι ακριβώς υπήρξαμε και σε τι έχουμε μεταβληθεί τώρα πια.

Ήταν σαν ένας τελευταίος σπασμός του συλλογικού που έσβηνε, μια τελευταία του αναλαμπή.

Γι’ αυτό και μου φάνηκε κατάλληλο το όλο κλίμα για το αφήγημά μου, το οποίο οδηγείται στην πικρή διαπίστωση πως το μόνο συλλογικό που μας απέμεινε σήμερα, είναι η φιλία.

Αλλά ίσως υπάρχει εδώ και μια αισιόδοξη νότα.

Γιατί η φιλία θα μπορούσε να παίξει κι ένα ρόλο μαγιάς για ό,τι συλλογικό αναδυθεί στο άμεσο μέλλον! Κάτι σαν την παλιά Φιλική Εταιρεία!

Το μόνο που μας σώζει είναι η φιλία. Θα μπορούσε να το θέσει κανείς κι έτσι. […]

Στα πρώτα μου βιβλία, της δεκαετίας του ’80, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα της εποχής μου, κατόρθωσα –κατά γενική ομολογία- να αιχμαλωτίσω κάποια συλλογικά χαρακτηριστικά της γενιάς μου. Αργότερα, εξερεύνησα τον ατομικισμό και το λαβύρινθό του.

Κατηγόρησαν, όχι μόνο εμένα, αλλά ολόκληρη τη γενιά μου, για εμμονή στο λάιφσταϊλ, ή ίσως για σύμπλευση μαζί του. Αλλά αυτή ήταν η δεκαετία του ’90: η εποχή του λάιφσταϊλ.

Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για όλους μας, και ως πεζογράφοι εκείνης της εποχής, το εξερευνήσαμε.

Άλλωστε, και η πολιτικοποίηση της μεταπολίτευσης είχε παραγίνει, το συλλογικό είχε καταντήσει παρωδία, κι όταν ανέτειλε ο αστερισμός του ατομικισμού, ήταν σαφώς ριζοσπαστικός.

Με τους "Φίλους", είναι σαν να επιστρέφω στη συλλογικότητα.

Υπάρχει ένα ρεύμα επιστροφής στην πολιτική, το βλέπεις μέχρι και στις ταινίες του Χόλυγουντ, απλώς δεν έχει ακόμη πάρει μαζικές διαστάσεις.

Είναι σαν να επανέρχεται βαθμιαία η κοινωνική συνείδηση.

Και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, κάτω απ’ αυτήν ακριβώς τη σκοπιά, ανακαλύπτω τη φιλία ως λύση και λύτρωση, ως αντίσταση στην εμπορευματοποίηση των πάντων. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη φιλία στενά, μόνο ως σχέση μεταξύ εφήβων, φέρ’ ειπείν, αλλά ακόμη και μεταξύ ζευγαριών, παιδιών και γονιών.

Ως αφορμή και αιτία που θα δημιουργήσει και πάλι μια συλλογικότητα, κάτι ελπιδοφόρο. [...]

Παρατηρώ τους σημερινούς πιτσιρικάδες, τους εικοσιπεντάχρονους, αίφνης, σε τι σύγχυση παραδέρνουν. Ενώ αποτελούν τον κρίκο μιας αλυσίδας, αυταπατώνται ότι αποτελούν παρθενογένεση, επειδή ακριβώς δεν έχουν ζήσει ποτέ τους κάτι συλλογικό.

Η γενιά μου είχε την αίσθηση ότι κάτι είχε προηγηθεί πριν απ’ αυτήν, και ότι κάτι θ’ ακολουθούσε.

Εμείς είχαμε συνείδηση της ιστορικής σκυταλοδρομίας.

(Απόσπασμα από το βιβλίου του Βαγγέλη Ραπτόπουλου, Η υψηλή τέχνη της αποτυχίας, Εκδ. Ίκαρος, 2012)

 

 

Έτικέττες:
Βαγγέλης Ραπτόπουλος