Mahir Guven: «Είμαι άθεος, αλλά σέβομαι τους θρησκευόμενους»

Συνεντεύξεις Ιανουάριος 27, 2020

Ο κάτοχος του βραβείου Γκονκούρ πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα 2018 μιλάει αποκλειστικά στη Μαρίλια Παπαθανασίου και την εφημερίδα το Βήμα για τις πολιτικές προεκτάσεις του βιβλίου του Μεγάλος αδερφός, και την επίδραση της Ιστορίας στους απλούς ανθρώπους.

Διαβάστε παρακάτω ολόκληρη τη συνέντευξη:

Mahir Guven

Σε ηλικία μόλις 32 ετών, ο γάλλος συγγραφέας Μαΐρ Γκουβέν, χωρίς πατρίδα παιδί προσφύγων με μητέρα από την Τουρκία και πατέρα Κούρδο του Ιράκ, απέσπασε το βραβείο Γκονκούρ πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα για το 2018, με το πρώτο του βιβλίο με τίτλο Μεγάλος αδελφός. Μιλήσαμε μαζί του με αφορμή την κυκλοφορία του στα ελληνικά, από τις εκδόσεις  Ίκαρος, σε εξαιρετική μετάφραση της Λίζυς Τσιριμώκου. Η γλώσσα του βιβλίου, η γαλλική αργκό των προαστίων ανάμεικτη με αραβικές λέξεις, είναι εκ των πρωταγωνιστών του μυθιστορήματος, το οποίο αφηγείται την ιστορία δύο αδελφών, ο ένας από τους οποίους είναι οδηγός της Uber και ο άλλος έχει φύγει στη Συρία με μια μουσουλμανική ανθρωπιστική οργάνωση.

Με το πρώτο σας βιβλίο κερδίσατε το βραβείο Γκονκούρ. Πώς γεννήθηκε η ιδέα του «Μεγάλου Αδελφού»;

Όπως οι περισσότεροι Γάλλοι, δεν μεγάλωσα σε περιβάλλον συγγραφέων. Από τύχη βρέθηκα να εργάζομαι σε εφημερίδα (την εβδομαδιαία εφημερίδα "Le 1", που ίδρυσε ο πρώην διευθυντής του "Monde" Ερίκ Φστορινό) ως μάνατζερ στο οικονομικό τμήμα και εκεί γνώρισα δημοσιογράφους και συγγραφείς. Μια μέρα, τους άκουσα να μιλούν άσχημα για τους νέους των προαστίων (banlieues) και σκέφτηκα ότι μπορώ να γράψω για την καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων που τη γνώριζα, έχοντας μεγαλώσει στα προάστια της Νάντης. Ένα βράδυ, επιστρέφοντας από το σινεμά όπου είχα δει τον "Ταξιτζή" του Σκορσέζε, μπήκα σε ένα ταξί και άρχισα να μιλώ με τον οδηγό που μου αφηγήθηκε τη ζωή του, τα προβλήματά του. "Έχω τον ήρωα του βιβλίου μου" σκέφτηκα.

Πραγματεύεστε φλέγοντα ζητήματα της επικαιρότητας, τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και στον κόσμο. Το ενδιαφέρον σας εντάθηκε εξαιτίας της δουλειάς σας στην εφημερίδα ή είναι και συνδυασμός της φυσικής σας περιέργειας;

Έχω μεγάλη περιέργεια για τα πράγματα. Έχω έρθει δύο φορές στην Ελλάδα αλλά δεν τη γνωρίζω, οπότε άρχισα να διαβάζω: ήθελα να μάθω για τη μοναρχία, την περίοδο της Χούντας, γιατί το ελληνικό κομμουνιστικό κόμμα υπήρξε τόσο ισχυρό.

Mahir Guven

Πώς γίνεται τόσο νέος να γνωρίζετε τόσα πράγματα για τη νεότερη ελληνική ιστορία;

Έχει σχέση με την προσωπική και την οικογενειακή μου ιστορία που είναι αρκετά σύνθετη αλλά και με την πεποίθησή μου ότι δεν μπορεί κανείς να αντιληφθεί την ιστορία των ανθρώπων αν δεν γνωρίζει Ιστορία, τη μεγάλη Ιστορία. Όλες οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου επηρεάστηκαν από το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τις εξελίξεις που προκάλεσε. Για παράδειγμα, στην Τουρκία οι γονείς μου ήταν κομμουνιστές και όταν ήρθαν στη Γαλλία το πρώτο που έκαναν ήταν να αγοράσουν ένα αυτοκίνητο BMW και λίγα χρόνια μετά να στήσουν μια επιχείρηση. Είχαν δηλαδή φιλελεύθερα ανακλαστικά, ενώ στην Τουρκία ήταν κομμουνιστές επειδή θεωρούσαν ότι αυτό ήταν το πιο προοδευτικό κόμμα στην εποχή τους. Προσπαθώ πάντα να καταλάβω πώς η Ιστορία επηρεάζει τους ανθρώπους και την εξέλιξή τους. Επιπλέον, η οικογένεια μου κατάγεται από την Ανατολική Θράκη, μια περιοχή όπου όλοι αφηγούνται ιστορίες. Αυτό καλλιεργεί την περιέργεια σου για τις ιστορίες, αλλά και την Ιστορία.

Στο μυθιστόρημά σας ο κεντρικός ήρωας, ο μεγάλος αδελφός, είναι οδηγός για την Uber και ο μικρός φεύγει στη Συρία. Πραγματεύεστε το ζήτημα του προσηλυτισμού των νέων στο Ισλάμ προσπαθώντας ωστόσο να καταλάβετε τα αίτια του φαινομένου. Το βιβλίο σας δεν είναι στρατευμένο μυθιστόρημα. Γιατί νομίζετε ότι ορισμένοι νέοι εγκαταλείπουν τη Δύση για τη Συρία;

Πεποίθησή μου είναι ότι οι πραγματικά κακοί άνθρωποι είναι σπάνιοι. Πρόκειται για ψυχοπαθείς που δεν χρειάζεται να φύγουν στη Συρία για να κάνουν κακό, μπορούν να το κάνουν και εδώ. Από όσους Γάλλους έφυγαν στη Συρία, μόνο το ένα τέταρτο ήταν μαχητές της τζιχάντ. Οι υπόλοιποι γιατί έφυγαν; Γιατί ήταν παιδιά με ψυχολογικά προβλήματα, με γονείς απόντες, που δεν είχαν επαφή με το πολιτισμό ή με τη θρησκεία. Είμαι άθεος, αλλά σέβομαι τους ανθρώπους που θρησκεύονται και είναι λάθος να δαιμονοποιούνται, όπως συμβαίνει συχνά στη Γαλλία, οι μουσουλμάνοι γιατί ακολουθούν τη συγκεκριμένη θρησκεία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που επιλέγουν να αφήσουν μια πλούσια χώρα σαν τη Γαλλία για μια φτωχή χώρα σε εμπόλεμη κατάσταση δεν είναι ανόητοι, είναι άνθρωποι που η κοινωνία στην οποία ζουν δεν κατάφερε να τους κάνει να ωριμάσουν.

Σε ένα σημείο του βιβλίου, ο μεγάλος αδελφός αφηγείται στον μικρό τον τρόμο που ένιωσε μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου 2015, τον τρόμο ότι θα τον απελάσουν. Γνωρίζετε μουσουλμάνους που ένιωσαν ανάλογα; Εσείς πώς βιώσατε το γεγονός;

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις ήταν σοκ για όλους. Και φυσικά και για τους μουσουλμάνους της Γαλλίας, όταν ο τότε πρόεδρος Ολάντ πρότεινε την αφαίρεση της γαλλικής υπηκοότητας για τους γάλλους πολίτες που καταδικάζονται για τρομοκρατία. Και εγώ ένιωσα φόβο, σκέφτηκα ότι όσο ανοιχτή και αν είναι η γαλλική κοινωνία, θα μας πετάξουν όλους έξω, όλοι όσοι είμαστε είτε μουσουλμάνοι είτε ξενικής καταγωγής. Εγώ ασφαλώς έχω λιγότερα προβλήματα σε σχέση με τον μέσο Γάλλο ξενικής καταγωγής γιατί πλέον θεωρούμαι αστός, εγγράμματος.

Mahir Guven

Θεωρείτε ότι το κλίμα στη Γαλλία σήμερα ρέπει στην ισλαμοφοβία;

Η κατάσταση είναι σύνθετη: η ισλαμοφοβία δεν είναι τόσο εμφανής ίσως στον δημόσιο διάλογο, αλλά σε ιδιωτικές συζητήσεις θα ακούσετε για τις αγριότητες του Ισλάμ, τους πολέμους του Ισλάμ. Επαναλαμβάνω, είμαι άθεος, όμως αν ανοίξετε τη Βίβλο θα δείτε και εκεί συγκρούσεις και αίμα. Τούτου λεχθέντος και παρότι διαφωνώ σε πολλά μαζί του, θεωρώ ότι ο πρόεδρος Μακρόν δεν έχει κάνει ούτε μία άστοχη δήλωση όσον αφορά τους μουσουλμάνους στη Γαλλία.

Έτικέττες:
Mahir Guven
,
Μεγάλος αδερφός
,
Συνέντευξη