«Είμαστε πιο αόρατοι από όσο νομίζουμε» | Συνέντευξη του Sergio del Molino στο ΒΗΜΑ

Συνεντεύξεις Δεκέμβριος 13, 2021

Διαβάστε τη συνέντευξη που παραχώρησε ο Ισπανός Sergio del Molino στη Μαρίλια Παπαθανασίου για την εφημερίδα Το Βήμα, με αφορμή το βιβλίο του Το δέρμα, όπου ο συγγραφέας με έναυσμα τη δική του δερματική πάθηση και με αρκετές δόσεις ενσυναίσθησης και αλληλεγγύης αφηγείται ιστορίες σημαντικών προσωπικοτήτων (όπως του Στάλιν, του Απντάικ, του Ναμπόκοφ) δείχνοντας πώς επηρεάστηκαν από τα δεινά μιας χρόνιας δερματίτιδας.

Σέρχιο ντελ Μολίνο

Το 2016, Η άδεια Ισπανία, το δοκίμιο συγγραφέα και δημοσιογράφου Σέρχιο ντελ Μολίνο (Μαδρίτη, 1979), προκάλεσε μεγάλη δημόσια συζήτηση σχετικά με την εγκατάλειψη της υπαίθρου και τη συρρίκνωση του αγροτικού κόσμου. Το βιβλίο τιμήθηκε με το βραβείο βιβλιοπωλών της Μαδρίτης. Το Δέρμα είναι το πρώτο βιβλίο του Μολίνο που μεταφράζεται στα ελληνικά. Είναι ένα «ατυπικό» βιβλίο, μια συλλογή ιστοριών με ήρωες υπαρκτά και φαντασηκά πρόσωπα, και ταυτόχρονα μια αυτοβιογραφία του συγγραφέα, ο οποίος όπως και οι ήρωές του πάσχει από χρόνια ψωρίαση. Ο Μολίνο μίλησε στο «Βήμα» για τη σχέση του με την ασθένεια, την πίστη του στην ιατρική επιστήμη - πεποίθηση που συμμερίζεται η συντριπτική πλειονότητα των Ισπανών, εξ ου και στη χώρα δεν παρατηρήθηκαν φαινόμενα αρνητών της πανδημίας - αλλά και για το πώς η λογοτεχνία σώζει.

Πώς αποφασίσατε να γράψετε ένα βιβλίο για την ψωρίαση, ένα βιβλίο που αναφέρεται στη σχέση των ανθρώπων με την ασθένεια, τον πόνο;

«Η ιδέα έρχεται από ένα παλιότερο βιβλίο, το La hora violeta [σ.σ.: Η μοβ ώρα, βιβλίο του 2013, όπου ο συγγραφέας αφηγείται τον θάνατο του γιου του από καρκίνο], στο οποίο γράφω για την ασθένεια και τον θάνατο, θέματα που συναντά κανείς συχνά στα βιβλία μου. Το θέμα της ψωρίασης προέκυψε με φυσικό τρόπο. Είναι ένα θέμα για το οποίο μπορώ να γράψω, δεν έχω κανενός είδους σύμπλεγμα, γνωρίζω ότι η ασθένεια είναι κάτι σοβαρό, αλλά δεν με καθορίζει. Εγραψα το βιβλίο έχοντας, για χρόνια, μάθει για πρόσωπα που έπασχαν από την ίδια ασθένεια».

Στο βιβλίο ο ασθενής με ψωρίαση ζητεί από τον γιατρό «να τον κάνει αόρατο». Στην πραγματικότητα, ο κόσμος κοιτά λιγότερο τους ασθενείς με ψωρίαση από όσο νομίζουν οι ίδιοι. Πρόκειται για ένα είδος παράνοιας;

«Αναμφίβολα. Ολοι μας είμαστε πολύ πιο αόρατοι από όσο νομίζουμε. Πιστεύουμε ότι προσελκύουμε την προσοχή των άλλων ενώ χανόμαστε στο πλήθος χωρίς οι άλλοι να μας προσέχουν. Η παράνοια έχει σχέση με το αίσθημα ντροπής, με τον πόνο, με την εκπαίδευση που έχουμε λάβει για το τι είναι τερατώδες. Με το ότι έχουμε μάθει να συνδέουμε το κακό με το άσχημο και το τερατώδες - αυτό δεν το συναντάμε μόνο σης θρησκείες αλλά και σης παγανιστικές τελετές. Ερχεται όμως μια στιγμή που όλοι οι χρονίως πάσχοντες ξεπερνούν το αίσθημα της ντροπής, αποδέχονται τον εαυτό τους, μαθαίνουν να συμβιώνουν με την ασθένεια. Αυτό συνέβη και σε μένα».

Παρά το «δύσκολο» θέμα του, το «Δέρμα» δεν βαραίνει τον αναγνώστη. Μιλάτε για την ασθένεια ανοιχτά, με ακρίβεια, με χιούμορ, χωρίς να μιλάτε σαν γιατρός. Βοηθάει το ότι είστε και δημοσιογράφος;

«Δεν είμαι γιατρός, δεν θα μπορούσα να γράψω το βιβλίο ως γιατρός. Η ακρίβεια στην οποία αναφέρεστε μάλλον έχει σχέση με τη δημοσιογραφία, αν και πλέον γράφω μόνον άρθρα γνώμης. Επιδιώκω την ακρίβεια και τη σαφήνεια γιατί αν δεν κατανοώ εγώ αυτό που γράφω, πώς θα το κατανοήσουν οι αναγνώστες; Επιπλέον, όταν πάσχει κανείς από χρόνια ασθένεια, καταλήγει να μαθαίνει πολλά πράγματα σχετικά με αυτή, μαθαίνει να μιλάει με τους ειδικούς. Γράφω για την ασθένεια επειδή τη γνωρίζω καλά, αποτελεί μέρος της ζωής μου, του εαυτού μου».

Σέρχιο ντελ Μολίνο

Γιατί συγκρίνετε τους χρονίως πάσχοντες με τους ήρωες των αρχαιοελληνικών τραγωδιών;

«Γιατί σε αντίθετη με τους σημερινούς ανθρώπους, που έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να ελέγξουν το μέλλον τους, οι ήρωες των τραγωδιών γνώριζαν ότι η μοίρα τους είναι προδιαγεγραμμένη. Αυτό συμβαίνει και με τους χρονίως πάσχοντες: στο τέλος αποδέχονται τη μοίρα τους, παρότι έχουν προσπαθήσει να την αρνηθούν ή να την αλλάξουν».

Οι γνωστοί ασθενείς που πάσχουν από ψωρίαση και για τους οποίους μιλάτε είναι πρόσωπα υπαρκτά και πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, ο Στάλιν, η αμερικανίδα ποπ τραγουδίστρια Σίντι Λόπερ, οι συγγραφείς Τζον Απντάικ και Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ. Πώς εντοπίσατε και επιλέξατε αυτά τα πρόσωπα;

«Αποτέλεσμα προσωπικής εμμονής. Διαβάζω πολύ, είμαι περίεργος και όταν μάθαινα για κάποιον που πάσχει από ψωρίαση, άρχιζα να συγκεντρώνω περισσότερες πληροφορίες. Με τα χρόνια δημιούργησα ένα είδος αρχείου για όλα αυτά τα πρόσωπα, και όταν πλέον είχα συγκεντρώσει αρκετές πληροφορίες, αποφάσισα να γράψω το βιβλίο. Επέλεξα τα πρόσωπα με βάση το αν εξέφραζαν αυτό που ήθελα να εκφράσω».

Με αφορμή την περίπτωση της Σίντι Λόπερ μιλάτε για κάτι ουσιώδες και πολύ επίκαιρο: αφηγείστε πώς η αμερικανίδα τραγουδίστρια αντιμετωπίζει αρχικώς την ψωρίαση με εναλλακτικές θεραπείες, γιόγκα και βότανα, τα οποία προτείνει και σε άλλους ασθενείς. Ομως παραγωγός του τελευταίου της σινγκλ με τίτλο «Hope» («Ελπίδα») ήταν η φαρμακοβιομηχανία Novartis, η οποία κατασκευάζει και φάρμακα για την ψωρίαση. Κατακεραυνώνετε τη Λόπερ, διατρανώνοντας την πίστη σας στην Ιατρική - πεποίθηση που αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε καιρό πανδημίας.

«Είχα ολοκληρώσει τη συγγραφή του βιβλίου πριν από την πανδημία. Είναι γεγονός ότι αυτή την πεποίθηση συμμερίζεται η συντριππκή πλειοψηφία των Ισπανών. Δεν είχαμε φαινόμενα αρνητών του εμβολίου κατά του κορωνοϊού, οι Ισπανοί εμπιστεύονται την επιστήμη, τους γιατρούς, το σύστημα υγείας».

Σέρχιο ντελ Μολίνο

Γιατί οι άνθρωποι δεν εμπιστεύονται την επιστήμη; Από φόβο;

«Επειδή η Ιατρική τα τελευταία εκατό χρόνια έχει προχωρήσει τόσο πολύ, τόσο γρήγορα που δεν μπορούν να συλλάβουν την πρόοδο της. Και επειδή θέλουν να ξέρουν γιατί συμβαίνει αυτό που τους συμβαίνει. Πολλές φορές η Ιατρική δεν έχει την απάντηση στο γιατί, αντιθέτως οι διάφοροι θεραπευτές εναλλακτικών θεραπειών δίνουν εξηγήσεις που έχουν ανάγκη να ακούσουν οι ασθενείς. Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από μια εξήγηση: και η λογοτεχνία είναι ένας τρόπος να εξηγήσεις τα πράγματα. Η λογοτεχνία μπορεί να συμβάλει πολύ στον δημόσιο διάλογο με τα εργαλεία που διαθέτει, δεν χρειάζεται να κάνει προσηλυτισμό. Πάντα ωστόσο υπάρχει στους συγγραφείς μια πολιηκή θεώρηση του κόσμου, ένα πολιτικό όραμα. Αυτό εμπλουτίζει τον δημόσιο διάλογο».

Έτικέττες:
Sergio del Molino
,
Μαρία Παλαιολόγου
,
Μαρίλια Παπαθανασίου
,
Συνέντευξη
,
Το Βήμα
,
Το δέρμα