Μυρσίνη Γκανά | Μεταφράζοντας το «Μανιφέστο απατεώνων» του Colson Whitehead

Η Μυρσίνη Γκανά φιλοξενείται στη στήλη μας «Το εργαστήρι της μετάφρασης» και μας μιλάει για το νέο μυθιστόρημα του Colson Whitehead, Μανιφέστο απατεώνων, για την αποτύπωση της υπό κατάρρευση Νέας Υόρκης, που δημιουργεί το κεντρικό του σκηνικό, αλλά και τους σπουδαίους και ασήμαντους ήρωές του.

Μανιφέστο απατεώνων

Τολμώ να πω ότι με τον Colson Whitehead γνωριζόμαστε πια. Δηλαδή, εγώ τον γνωρίζω. Έχοντας μεταφράσει τρία βιβλία του, ξέρω τους ρυθμούς του, τις παύσεις του, τις γλωσσικές εμμονές και ιδιοτροπίες του, το κινηματογραφικό του στιλ. Ήδη από Τα αγόρια του Νίκελ, το πρώτο βιβλίο του που μετέφρασα, μου έκανε εντύπωση η δύναμη των εικόνων που δημιουργεί, ο απαράμιλλος τρόπος του να σε παρασύρει μέσα στην ιστορία, να σε κάνει να νιώθεις διαρκώς πως βρίσκεσαι παντού μαζί με τους ήρωές του, τους οποίους χτίζει πολύ προσεκτικά, δίνοντας όλα τα στοιχεία που χρειάζεται κανείς για να τους νιώσει αληθινούς, χωρίς ποτέ να φλυαρεί.

Με το Μπέρδεμα στο Χάρλεμ και τώρα το Μανιφέστο απατεώνων, όχι μόνο στήνει ένα σκηνικό πλούσιο, πολύπλοκο και πειστικό, αλλά το κάνει να μοιάζει και πάρα πολύ εύκολο. Ωστόσο εδώ ακριβώς βρίσκεται το μεγάλο ταλέντο του Whitehead, αυτό που του έχει χαρίσει δύο φορές το βραβείο Πούλιτζερ. Τα βιβλία του είναι χτισμένα σαν μια πόλη, σαν τη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1970 που περιγράφει στο Μανιφέστο απατεώνων. Μπορεί κανείς να τα επισκεφτεί (να τα διαβάσει) σαν τουρίστας, μένοντας μόνο στην επιφάνεια ή να παρατηρήσει λίγο καλύτερα τι γίνεται και να ανακαλύψει πολλαπλές στρώσεις ιστορίας, πολλαπλά νοήματα πολλαπλές στρώσεις υλικών που καθεμιά έχει κάτι διαφορετικό να πει.

Σ’ αυτό το βιβλίο, η Νέα Υόρκη φλέγεται, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Η εικόνα μιας πόλης υπό κατάρρευση, όπου οι απατεώνες κινούν τα νήματα σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας, από τα υψηλότερα ως τα χαμηλότερα. Η αφήγηση κινείται διαρκώς σε δύο επίπεδα, στην εύκολα ορατή και αναγνωρίσιμη ζωή των έντιμων πολιτών και στην υπόγεια, σκοτεινή δράση της διαπλοκής και της κομπίνας που τελικά διαπερνάει και επηρεάζει τα πάντα.

Όλοι οι ήρωες, σπουδαίοι και ασήμαντοι, ευυπόληπτοι και μη, γκρινιάζουν συνεχώς για το πώς η πόλη τους έχει πάρει την κάτω βόλτα. Μπορεί αυτά να ακούγονται ζοφερά, εμένα όμως, αυτό το μυθιστόρημα μου πρόσφερε, όσο το μετέφραζα, μια παράξενη ακτίνα ελπίδας. Τόσο το χιούμορ και η ανάλαφρη γραφή του Whitehead όσο και η έξυπνη τοποθέτηση της δράσης σε ένα τόσο κοντινό παρελθόν με έκαναν να σκέφτομαι ότι στην πραγματικότητα μιλάει για το σήμερα. Και υπενθυμίζει ότι η απαισιοδοξία, η αίσθηση πως όλα πάνε προς το χειρότερο, είναι κάτι που η ανθρωπότητα βιώνει ξανά και ξανά. Και ότι πάνω στα καμένα πάντα φυτρώνει κάτι νέο, θαρραλέο, δυνατό. Μέχρι να καεί κι αυτό.

Μανιφέστο απατεώνων

 

 
Έτικέττες:
Μανιφέστο απατεώνων
,
Μυρσίνη Γκανά