Μίνως Ευσταθιάδης: «Όλοι θέλουμε να αλλάξουμε τους άλλους» | Συνέντευξη στο ΒΗΜΑ

Συνεντεύξεις Απρίλιος 4, 2023

Διαβάστε τη συνέντευξη που παραχώρησε ο Μίνως Ευσταθιάδης στην εφημερίδα Το Βήμα, στο ένθετο «Νέες εποχές».

Μίνως Ευσταθιάδης

Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και στο Ανόβερο. Εργάστηκε ως δικηγόρος πριν ασχοληθεί κυρίως με το windsurfing. Είναι συγγραφέας έξι μυθιστορημάτων. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο Σχέδια του χάους κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Ο κόσμος στα δικά σας μάτια προχωράει γρήγορα ή αργά;

Ο ρυθμός συνεχώς επιταχύνεται. Προσπαθούμε να κερδίσουμε σε ταχύτητα, αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα. Τις περισσότερες φορές τα καταφέρνουμε. Στην ανθρώπινη ιστορία δεν πρέπει να έχει υπάρξει άλλη περίοδος με τόσα λαμπρά επιτεύγματα σε τόσους διαφορετικούς τομείς. Και τότε γιατί χρειαζόμαστε όλο και περισσότερα χάπια για να πέσουμε για ύπνο; Έχω πολλές επιφυλάξεις για την ποιότητα -όχι μόνο των χαπιών. Κι ακόμα περισσότερες για την απόλαυση. Μάλλον κάτι σημαντικό έχει χαθεί στην πορεία. Μπράβο για τις επιτυχίες, αλλά η ζωή κρίνεται αλλού.

Ο,τι είναι προοδευτικό σήμερα γίνεται συντηρητικό στο μέλλον;

Δεν νομίζω ότι η εξέλιξη κινείται σε άσπρο-μαύρο. Οι ευθείες γραμμές θυμίζουν ανθρώπινη επινόηση. Ίσως επειδή είναι πιο επίπονο να παραδεχτούμε τις ακανόνιστες και χαώδεις τροχιές. Πολλές φορές η πρόοδος ή η συντήρηση δεν εξαρτώνται μόνο από τη χρονική στιγμή, αλλά από τον ίδιο τον πυρήνα των ιδεών. Υπάρχουν ορισμένες που ήταν και θα παραμείνουν πάντα προοδευτικές. Για παράδειγμα: η προστασία όσων βρίσκονται - για οποιονδήποτε λόγο - σε αδυναμία.

Υπάρχει κάποιο πολιτικό γεγονός το οποίο να θεωρείτε ως εμπειρία που σας διαμόρφωσε (ή σας επηρέασε);

Έτυχε να βρίσκομαι στη Γερμανία για σπουδές όταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου. Έμοιαζε λίγο με κινηματογραφική ταινία που είχε εισβάλει απότομα στην πραγματικότητα. Στην αρχή υπήρχε ένας διάχυτος ρομαντισμός. Κανείς βέβαια δεν θα μπορούσε να προβλέψει τι επρόκειτο να συμβεί μετά το τέλος των ψευδαισθήσεων.

Εγκαταλείψατε κάποια πολιτική σας πεποίθηση στην πορεία του χρόνου;

Έχω αφήσει αρκετές αποσκευές πίσω μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν αντέχω το βάρος καμιάς απόλυτης αλήθειας. Ίσως να οφείλεται στον χαρακτήρα μου. Νιώθω άνετα με όσους συνεχώς δυσπιστούν και αμφιβάλλουν. Υπάρχει και κάτι στο οποίο έχω μείνει αταλάντευτος: στην πίστη μου στην ελευθερία. Δεν υπάρχει πολυτιμότερο αγαθό ή ευγενέστερος αγώνας.

Μίνως Ευσταθιάδης

Ποιο θεωρείτε πως είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μας;

Το ίδιο το κράτος. Έχει δομηθεί με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο και κατορθώνει να ανθίσταται (με εξαιρετική επιτυχία) σε κάθε προσπάθεια ουσιαστικής αλλαγής. Ανάλογα βέβαια έχουν γαλουχηθεί και οι περισσότεροι πολίτες. Στην Ελλάδα συμβαίνει το εξής τραγελαφικό: όλοι θέλουμε να αλλάξουμε τους άλλους. Για τον εαυτό μας ούτε λόγος.

Ησασταν ή όχι δημοφιλής στο σχολείο; Και τι σας έμαθε αυτό για τη ζωή;

Στο σχολείο προσπαθούσα να μην βρίσκομαι στο κέντρο της προσοχής. Στη ζωή στην αρχή επέλεγα ενστικτωδώς την περιφέρεια και την ησυχία. Ύστερα ήρθε η εισβολή του Διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Φτάσαμε στη θεοποίηση της φασαρίας. Ποιος θα τραβήξει περισσότερους οπαδούς; Αυτό κι αν ήταν έκπληξη. Λες κι έπρεπε να αποδειχθεί πως οι εκτιμήσεις του Γουόρχολ ήταν λάθος: ο κάθε άνθρωπος μπορεί να κερδίσει περισσότερο από ένα δεκάλεπτο διασημότητας. Αρχίζει λοιπόν να κάνει τα πάντα για αυτό. Η προστασία της ιδιωτικής ζωής, η αξιοπρέπεια, η σεμνότητα, ακόμα και η στοιχειώδης λογική, άγνωστες λέξεις.

Δεν κλείνω το μάτι σε καμία μεταμοντέρνα επιστροφή στις σπηλιές. Από την άλλη, είναι τουλάχιστον αστείο να βλέπεις ανθρώπους, το έργο των οποίων θαύμαζες και εκτιμούσες, να διασύρονται καθημερινά προκειμένου να κερδίσουν λίγα δευτερόλεπτα διαδικτυακού χειροκροτήματος.

Υπάρχουν ακόμη ανατρεπτικές ιδέες;

Πάντα θα υπάρχουν. Εξαρτάται βέβαια και από την έννοια που δίνει ο καθένας στον όρο. Εγώ, ας πούμε, πιστεύω ότι είναι ανατρεπτικό να ζεις πιο κοντά στη φύση και να κυνηγάς ορισμένα όνειρα. Εκείνα που ίσως να κρύβουν μια ανατροπή. Και φυσικά δεν παίζει κανέναν ρόλο αν θα πραγματωθούν ή όχι. Εξάλλου, τι πιο ωραίο από κάτι άπιαστο;

Ποιο βιβλίο σχετικά με την πολιτική θα συστήνατε ανεπιφύλακτα;

Το Μηδέν μηδέν μηδέν του Ρομπέρτο Σαβιάνο (εκδ. Πατάκη). Ξέρω ότι δεν θεωρείται αμιγώς πολιτικός συγγραφέας, αλλά έχω τελείως διαφορετική άποψη. Ο Σαβιάνο έστρεψε όχι μόνο τη ματιά του αλλά και τη ζωή του ολόκληρη εκεί όπου ελάχιστοι θέλουν να κοιτάξουν. Με τεράστιο προσωπικό κόστος διεύρυνε αυτό που αναλαμβανόμαστε ως «πολιτικό πεδίο» σήμερα. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και δεκαεπτά χρόνια ζει σε καθεστώς μόνιμης αστυνομικής προστασίας. Υπάρχει άλλο ένα βιβλίο: The Looting Machine του Τομ Μπέρτζις. Μιλάει με ονόματα και διευθύνσεις για το μεγαλύτερο έγκλημα που συντελείται αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Δηλαδή για την Αφρική.

Με τι δεν έχετε συμφιλιωθεί ακόμη στη ζωή ή αργήσατε να συμφιλιωθείτε;

Με τη μισαλλοδοξία. Καμιά φορά απορώ πώς είναι δυνατόν να μην έχουμε βαρεθεί 3.000 χρόνια το ίδιο παγωμένο εμβατήριο. Είναι άραγε στην ίδια τη φύση μας; Εννοείται πως απάντηση δεν έχω. Γενικά, δεν τα πάω καλά με την «καθαρότητα» - κάθε είδους. Σαν προετοιμασία για μελλοθανάτους μού φαίνεται.

Τι θα λέγατε πως απαντά καλύτερα στις υπαρξιακές μας αγωνίες; Η φιλοσοφία; Η τέχνη; Η θρησκεία; Κάτι άλλο;

Η ισορροπία είναι καθαρά προσωπικό θέμα. Αργά ή γρήγορα, ο καθένας καλείται να βρει τα δικά του παυσίπονα, τις δικές του πόρτες έξω από την τυραννία της πραγματικότητας. Δεν υπάρχει καμία ίδια συνταγή. Η δική μου γράφει: windsurfing, βιβλία, σπίτι μπροστά στη θάλασσα, ταξίδια και σινεμά. Όχι απαραιτήτως με αυτή τη σειρά.

Ποιο πρόσωπο, ιστορικό ή από τον σύγχρονο κόσμο, θα επιλέγατε ως προνομιακό σας συνομιλητή;

Τον Σάμιουελ Μπέκετ. Αν και γνωρίζω ότι είναι πολύ πιθανό να μη λέγαμε κουβέντα. Θα μου έφτανε μια ολονύκτια βόλτα στο Παρίσι. Έχω φτιάξει κι έναν χάρτη στο μυαλό μου από τα σημεία που θα περνούσαμε.

Θα γυρνούσατε τον χρόνο πίσω; Και για ποιον λόγο;

Θα τον γύριζα πολύ ευχαρίστως. Για να ξαναζήσω με τους ανθρώπους που έχω χάσει. Και φυσικά για να ξαναγίνω παιδί.

Ποια συμβουλή ζωής θα δίνατε στον έφηβο εαυτό σας;

Να διαλέξει προσεκτικά τις μάχες του.

Και ποιο ανάγνωσμα θα συστήνατε σε έναν έφηβο σήμερα;

Την Αντιγόνη του Σοφοκλή.

Θα συμφωνούσατε πως όλα, τελικά, είναι πολιτική;

Σαφώς όχι. Ευτυχώς όχι. Υπάρχουν ένα σωρό (πανέμορφα) πράγματα που δεν είναι πολιτική: το παιχνίδι των παιδιών, η επιστροφή στη θάλασσα, το παγωτό σοκολάτα και πολλά άλλα. Κυρίως, όμως, η αγάπη.


Ανακαλύψτε περισσότερα για τον Μίνω Ευσταθιάδη και τα βιβλία του στον Ίκαρο.

Έτικέττες:
Μίνως Ευσταθιάδης
,
Συνέντευξη
,
Σχέδια του χάους
,
Το Βήμα