Πού ήσασταν όλοι, του Paolo di Paolo

Εκδόσεις Ιούνιος 19, 2013

Αυτή την εβδομάδα κυκλοφορεί το πρώτο βιβλίο στη νέα σειρά ξένης πεζογραφίας που εγκαινιάζουμε φέτος. Είναι πολύ σημαντικό για εμάς, πως αυτό το ξεκίνημα έρχεται να συμπέσει με τον εορτασμό των 70 χρόνων του Ίκαρου φέτος. Το βιβλίο του Paolo di Paolo είναι το πρώτο μιας σειράς που ευελπιστούμε ότι προτείνει κάτι καινούργιο στο αναγνωστικό κοινό. Από την μεριά μας, έχουμε κάνει ότι περνάει από το χέρι μας, πέρα από την επιλογή των κειμένων, για να φτάσει στα χέρια του αναγνώστη ένα άρτιο βιβλίο: Έγκυροι μεταφραστές και διορθωτές, εξώφυλλα σχεδιασμένα από τον ταλαντούχο Χρήστο Κούρτογλου.

Το μυθιστόρημα του Paolo Di Paolo, Πού Ήσασταν Όλοι (μτφρ. Ανταίος Χρυσοστομίδης), μιλάει για την ιστορία μιας οικογένειας. Ο πατέρας, καθηγητής που περνάει στη σύνταξη, παρασύρει με το αμάξι του τον κακό μαθητή της τάξης. Η μητέρα επιχειρεί την πρώτη απόδραση της ζωής της. Η κόρη προσπαθεί να γνωρίσει μέσα από ανώδυνα φλερτ τις πολύπλοκες ερωτικές διαδικασίες. Και ο γιος, ο αφηγητής του βιβλίου, σπουδάζει Ιστορία και θέλει να κάνει τη διπλωματική του πάνω στον Μπερλουσκόνι, τον μόνο πρωθυπουργό που γνώρισε η γενιά του. Η ιστορία, λοιπόν, μιας οικογένειας που είναι ταυτόχρονα η ιστορία μιας χώρας και η ιστορία μιας γενιάς - μιας γενιάς χωρίς όνομα που ψάχνει να βρει τον δρόμο της σε μια κοινωνία χωρίς αρχές.

Πρόκειται για ένα σύγχρονο, πρωτότυπο μυθιστόρημα που περιγράφει, ειρωνεύεται, καγχάζει, θλίβεται και επαναστατεί, αλλά πάνω από όλα προσπαθεί να δώσει ένα όνομα στη σύγχυση των ημερών μας.

Το Πού ήσασταν όλοι κέρδισε το Βραβείο Μοντέλο 2012, το Βραβείο Βιτορίνι Σιρακούζα 2012 και ήταν υποψήφιο στην τελική λίστα για το Βραβείο Τζόκα Τζιοβάνι 2012.

Παραθέτουμε μια επιλογή από τις κριτικές που δημοσιεύτηκαν στον Ιταλικό τύπο:

Antonio Tabucchi - La Repubblica: Το μυθιστόρημα του ντι Πάολο δεν είναι τόσο ένα μυθιστόρημα για το καθεστώς Μπερλουσκόνι όσο για το τέλος ενός καθεστώτος, για τη μελαγχολία που αφήνει στην ψυχή όποιου το έζησε, για το ημίφως (ή το σκοτάδι) που διασχίσαμε, για το έρημο τοπίο της επόμενης μέρας. Το μυθιστόρημα όμως δεν είναι μόνο αυτό. Έχει και μια διασκεδαστική ιστορία που διαβάζεται με ευχαρίστηση. Είναι ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε να φανεί μινιμαλιστικό αλλά δεν είναι, που θα μπορούσε να φανεί μυθιστόρημα διαμόρφωσης αλλά δεν είναι, που θα μπορούσε να φανεί αυτοβιογραφικό αλλά δεν είναι. [...] Δεν είναι όμως αυτός ο λόγος που ο νεαρός πρωταγωνιστής δεν κάνει τελικά τη διπλωματική του με θέμα τον Μπερλουσκόνι. Η αλήθεια είναι ότι ο μπερλουσκονισμός είναι ένα "κενό", μια μαύρη τρύπα, και κανείς δεν μπορεί να γράψει μια εργασία για το κενό: το κενό δεν είναι ερμηνεύσιμο, ξεφεύγει από κάθε ερμηνεία. Το Πού ήσασταν όλοι (έτσι, χωρίς ερωτηματικό) είναι η εργασία για το κενό μιας εικοσαετίας που ο γιος του καθηγητή Τραμοντάνα δεν κατάφερε να γράψει για το πανεπιστημιακό δίπλωμα. Που όμως ο Πάολο ντι Πάολο κατάφερε να αφηγηθεί σε ένα μυθιστόρημα δίνοντάς του βάρος και σημασία, με το ταλέντο ενός αφηγητή ράτσας.

Ermanno Paccagnini - Corriere della Sera: Όσον αφορά το Πού ήσασταν όλοι του Πάολο ντι Πάολο η απλή ετικέτα του μυθιστορήματος μπορεί να φανεί περιοριστική, παρ' ότι βεβαίως του ταιριάζει ο χαρακτηρισμός. Νομίζω όμως ότι θα του ταίριαζε καλύτερα ο χαρακτηρισμός combine writing, παραφράζοντας το combine painting του Ράουσμπεργκ, του ζωγράφου που, όπως αναφέρει ο ίδιος, γοήτευσε τον συγγραφέα [...] Η ικανότητα του ντι Πάολο έγκειται στο ότι, εκτός από το να προσφέρει μια κομψή γραφή, έχει την ικανότητα να μετατρέπει σε λογοτεχνία αναφορές που αφορούν το ιστορικό παρελθόν αλλά και τις αντιφάσεις του σήμερα. Ενός σήμερα που παρουσιάζεται ως μια πολύ φτωχή "κληρονομιά", αλλά που ζητάει να "μείνουμε άγρυπνοι". Κυρίως: να "προσπαθήσουμε να μείνουμε άγρυπνοι".

Francesco Romanetti - Il Mattino: Το μυθιστόρημα του ντι Πάολο δεν είναι ένα "πολιτικό" μυθιστόρημα. Ή καλύτερα: είναι πολιτικό μόνο επειδή συνδέει και ιστορικοποιεί (ακόμα και με φωτογραφίες, πρωτοσέλιδα εφημερίδων, συνοπτικούς πίνακες, κόμικς τοποθετημένα ανάμεσα στα κεφάλαια) τις προσωπικές ιστορίες που αφηγείται. Από την άλλη πλευρά, αν το καλοεξετάσει κανείς, με αυτόν τον τρόπο η πολιτική και ηθική άποψη για αυτή την υποβαθμισμένη ιστορική περίοδο αποδεικνύεται πιο απομυθοποιητική και ανελέητη. Αργά ή γρήγορα -δεν υπάρχει αμφιβολία- όταν θα έχουμε περάσει αυτή την περίοδο παρακμής, θα αναρωτηθούμε πώς ήταν δυνατόν, πού ήμασταν όλοι.

Filippo La Porta - 24 ore: Το μυθιστόρημα γεννιέται από ένα πάθος - και μια πρόκληση: να κατανοήσει πώς η δημόσια ιστορία διασταυρώνεται με την ιδιωτική. Οι πιο εμπνευσμένες σελίδες είναι εκείνες όπου ο συγγραφέας φτάνει στο συμπέρασμα (συμπέρασμα που θυμίζει Τολστόι ή Μαντσόνι) ότι υπάρχει μια διάσταση πιο πραγματική από εκείνη της Ιστορίας, ακόμα κι αν αυτή δεν αφήνει ίχνη. Διότι όπως λέει με μια σχεδόν αφοριστική διαύγεια, οι ιστορικοί προσπαθούν να βρουν τις αιτίες και μελετούν τις επιπτώσεις αλλά ανάμεσα στις μεν και στις δε "η ζωή που υπάρχει ανάμεσα, χάνεται" [...] Σε όλο το βιβλίο αντηχεί ένα παλλόμενο j' accuse (κατηγορώ) κατά των απόντων πατεράδων, και εννοώ εδώ τους πατεράδες ως δασκάλους και ως μορφές με κύρος, ικανές να μας δώσουν μια ηθική πυξίδα.

Chiara Valerio - L' Unità: Η μαγεία του μυθιστορήματος του ντι Πάολο βρίσκεται, κατά τη γνώμη μου, στην ειλικρινή, σπαραχτική, αστεία, τρυφερή νοσταλγία του παρόντος, της στιγμής που χάνεται, αυτού του κάτι που καταλήγει πέρα από τη γραμμή του ορίζοντα και που είναι μάταιο να πας να ψάξεις.

Sergio Pent - La Stampa Η ιστορία που σκιτσάρει με πάθος ο ντι Πάολο σε αυτό το Πού ήσασταν όλοι είναι ένα παζλ από ερωτηματικά -ιδιωτικά και κοινωνικά- χωρίς απάντηση. Η οικογενειακή ιστορία του Ίταλο Τραμοντάνα -γεννηθείς, κι αυτός, το 1983- γίνεται μια δημόσια ιστορία, ένα πρόβλημα γενιάς, όπως αυτές που αφορούσαν -σε άλλες εποχές- τους διάφορους αμφιταλαντευόμενους χαρακτήρες του Σολ Μπέλοου [...] Είναι ένα μυθιστόρημα ανήσυχο κατακερματισμένο, διαρθρωμένο με την απόλυτη συνείδηση ότι δεν διαθέτει "σημαντικά" θέματα ώστε να φτιάξει ένα σύγχρονο έπος, ένα μυθιστόρημα που γεννήθηκε για να βρει συγκεκριμένα στηρίγματα για μια γενιά που προορίζεται να κτίζει πάνω στην άμμο.

Έτικέττες:
Paolo di Paolo
,
Ξένη πεζογραφία