Ο Αχιλλέας Κυριακίδης για τη μετάφραση του «Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω», του νέου μυθιστορήματος του Juan Gabriel Vásquez.

Ο Αχιλλέας Κυριακίδης φιλοξενείται στη στήλη μας «Το εργαστήρι της μετάφρασης» και μας μεταφέρει στο σύμπαν του Juan Gabriel Vásquez με αφορμή το νέο του βιβλίο, Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω.

Ποια ήταν η συνολική του εμπειρία από αυτό το νέο μεταφραστικό ταξίδι; Και τι έκανε για πρώτη φορά στη μεταφραστική του σταδιοδρομία;

Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω

Γυρίζοντας το (αναγνωστικό και μεταφραστικό) βλέμμα μου πίσω στο έργο αυτού του συναρπαστικού, πληθωρικού, χαλκέντερου πεζογράφου, διαπιστώνω ότι, πλην του δεύτερου μυθιστορήματός του [Η μυστική ιστορία της Κοσταγουάνας (2010)], σε κανένα άλλο δεν κρατήθηκε τόσο πολύ μακριά από το θώκο του θεού-συγγραφέα που τα πάνθ’ ορά και τα πάντα διϋλίζει μέσα από τον έμφυτο σε κάθε συγγραφέα ναρκισσισμό του. Αυτή τη φορά, στο Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω, ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες εμφανίζεται αραιά και πού, σαν cameo, σαν τον Χίτσκοκ στις ταινίες του, αφήνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον κολομβιανό σκηνοθέτη Σέρχιο Καμπρέρα και στις τέσσερις ζωές που έζησε ώς τώρα, τις τέσσερις ζωές όπως τις αφηγήθηκε σ’ έναν ακόρεστο ακροατή, τον Βάσκες, κι όπως αυτός ο ακροατής, ο «κλέφτης» εμπειριών του άλλου, τις μετέπλασε στα υπέροχα ισπανικά του.

Όλα, πάντως, είναι εδώ: η μνήμη και λήθη (ή το δικαίωμα στη μνήμη και το δικαίωμα στη λήθη), οι προσωπικές εμπειρίες και τα ντοκουμέντα, η μοναδική αλήθεια και οι πολλαπλές αλήθειες, η Ιστορία και η μυθοπλασία, το αντικειμενικό γεγονός και η γλωσσικά διαμεσολαβημένη ή ρητορικά δομημένη αφήγηση – αυτές οι ωραίες εμμονές του Βάσκες, που επαναλαμβάνονται με εμπνευσμένη ποικιλομορφία στις μεγάλες μυθιστορηματικές συνθέσεις του (Οι πληροφοριοδότες, Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν, Η μορφή των λειψάνων), αλλά και στα συγκλονιστικά διηγήματα της πρόσφατης συλλογής του διηγημάτων (Τραγούδια για την πυρκαγιά).

Κυρίως, όμως, είναι εδώ η ευγένεια του εξομολόγου που δεν κρίνει αλλά και δεν εξωραΐζει, που συμπάσχει αλλά δεν οικτίρει, που παραμυθεί αλλά δεν παραμυθιάζει. Μετά από μόλις είκοσι χρόνια που εμφανίστηκε στα ανθηρά νοτιοαμερικανικά γράμματα, ο Βάσκες καταθέτει το έργο της απόλυτης ωριμότητάς του, ένα παραμύθι που δεν είναι παραμύθι αλλά η σεβαστικά αμερόληπτη καταγραφή μιας ζωής σαν παραμύθι.

Ζηλεύω τον αναγνώστη που θα το διαβάσει για πρώτη φορά και θα νιώσει όλους αυτούς τους αισθητικούς και συναισθηματικούς κραδασμούς που ένιωθα κι εγώ όταν, για μοναδική φορά στη μεταφραστική μου σταδιοδρομία, το μετέφραζα ενόσω το πρωτοδιάβαζα.

Έτικέττες:
Juan Gabriel Vásquez
,
Αχιλλέας Κυριακίδης
,
Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω